یکی از مهمترین چالش شرکتها برای کسب مزیت رقابتی پایدار، دفاع از خود در برابر تقلید رقبا است. درواقع دوام مزیت رقابتی به ایجاد موانع جلوی تقلید رقبا بستگی دارد.
نوآوری از طریق افزایش انعطافپذیری سازمان، تمایل آن برای تغییر و معرفی محصولات و خدمات جدید و کاهش اینرسی سازمانی بهطور مثبت بر موفقیت بلندمدت شرکتها تأثیر میگذارد. تحقیقات گذشته در مورد انتشار نوآوری نشان داده است که برای یک دوره نسبتاً کوتاه، نوآوری جنبه اختصاصی دارد و در انحصار یک یا تعداد محدودی از شرکتها قرار دارد اما در ادامه، بهسرعت تقریباً همه شرکتها آن نوآوری را میپذیرند و هرگونه مزیت رقابتی منبع یا قابلیت، حالت کمیاب بودن خود را از دست میدهد و بنابراین دیگر نمیتواند عملکرد بالای پایدار سازمان را تضمین کند.
برای مثال دستگاه های خودپرداز بانکها در کشور ما در اختیار چند بانک محدود بود و این بانکها نیز به این دلیل توانستند در این بازه زمانی، به عملکرد بالایی دست پیدا کنند اما بانکهای دیگر نیز بهتدریج وارد این عرصه شدند و این بازار را از حالت انحصاری خارج کردند.
درحالیکه شرکتهای تقلیدکننده یا نسخهبردار، تهدید مهمی برای مزیت رقابتی شرکتهای رهبر یا پیشگام بازار هستند اما تقلید کردن نمیتواند باعث ایجاد مزیت رقابتی برای شرکت تقلیدکننده شود و بهترین چیزی که نصیب شرکتهای تقلیدکننده میشود، تعادل رقابتی است.
چهار روش کاهش سرعت تقلید
۱- ثبت حق اختراع محصولات و فنآوری:
این شیوه باعث میشود که شرکت بتواند امتیاز استفاده از فناوری را تا مدت معینی بهصورت انحصاری در اختیار خود داشته باشد. مشکلی که در مورد حق اختراع وجود دارد، این است که درحالیکه هدف از ثبت حق اختراع، حفظ منابع مالکیتی محصولات و خدمات شرکت است ما از طرف دیگر میتواند باعث انتشار این نوآوریها شود و ازآنجاکه این اسناد عمومی هستند همه رقیبان میتوانند به آن دسترسی پیداکرده و از دانش آن استفاده کنند.
۲- دسترسی انحصاری به منابع: برای مثال شرکت اینکو، به مدت طولانی بر بازار نیکل جهان تسلط داشت چراکه درصد عمدهای از معادن شناختهشده نیکل جهان را در مالکیت خود گرفته بود.
۳- محصول یا خدمت جدید بر اساس یک فنآوری جدید: در این روش ممکن است به دنبال ایجاد روابط بلندمدت با مشتریان خود، مشتریان تعهد خود را به شرکت حفظ نمایند (وفاداری مشتریان(
۴- دعاوی قانونی: برای مثال شرکت اپل از این تاکتیک رقابتی جهت مبارزه با سامسونگ استفاده کرده است تا سرعت انتشار فنآوری محصولات جدید خود را در بازار کاهش دهد.
اما بهترین شیوه برای جلوگیری از تقلید رقبا این است که شرکت، همواره یک گام جلوتر از رقبا باشد. هوشیاری دائمی، توسعه محصولات و خدمات جدید و توانایی بهرهبرداری از فنآوریهای جدید برای جلوتر ماندن از رقبا بسیار ضروری است.
)برگرفته از تفکر و دید استراتژیک – نویسنده دکتر محمدتقی امینی و دکتر جمشید سالار(